Đường phèn có tốt không? Đường phèn được làm từ gì?

Đường phèn có tốt không? Đường phèn được làm từ gì? Đây là những câu hỏi phổ biến khi nói đến loại đường truyền thống quen thuộc trong căn bếp của nhiều gia đình Việt. Với vị ngọt thanh, dễ chịu và ứng dụng linh hoạt trong nấu ăn cũng như chăm sóc sức khỏe, đường phèn từ lâu đã được yêu thích. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về nguồn gốc, quy trình sản xuất hay giá trị dinh dưỡng của loại đường này. Hãy cùng Bien Hoa Consumer tìm hiểu để trả lời câu hỏi liệu đường phèn có thật sự tốt cho sức khỏe không nhé!

1. Nguồn gốc và quá trình sản xuất đường phèn

Đường phèn có nguồn gốc từ các quốc gia Châu Á, đặc biệt phổ biến trong ẩm thực và y học cổ truyền. Đây là một loại đường tinh khiết được tạo ra từ quá trình kết tinh chậm, thường sử dụng đường mía hoặc đường củ cải làm nguyên liệu chính.

Quy trình sản xuất đường phèn bắt đầu bằng việc hòa tan đường thô trong nước, sau đó lọc sạch tạp chất để thu được dung dịch đường trong suốt. Hỗn hợp này được đun nóng và thêm vào một lượng nhỏ axit thực phẩm như axit citric để kiểm soát độ pH. Tiếp theo, dung dịch được làm nguội dần trong các thùng chứa, cho phép các tinh thể đường lớn hình thành trong khoảng thời gian từ vài ngày đến vài tuần.

Hình 1. Đường phèn là hỗn hợp được kết tinh chậm 

Quá trình kết tinh chậm và kiểm soát nhiệt độ này giúp đường phèn có được hình dạng độc đáo với các tinh thể lớn, trong suốt hoặc màu vàng nhạt. Sản phẩm cuối cùng thường có vị ngọt thanh, không gắt và được ưa chuộng trong nhiều món ăn, đồ uống và bài thuốc dân gian.

2. Thành phần dinh dưỡng của đường phèn

Đường phèn không chỉ nổi bật bởi vị ngọt thanh mát mà còn chứa một số thành phần dinh dưỡng có lợi, tuy nhiên sẽ không nhiều như các loại thực phẩm khác. Dưới đây là một số dưỡng chất có trong đường phèn: 

2.1. Các khoáng chất (canxi, kali, magie, sắt)

Đường phèn chứa một lượng nhỏ canxi, hỗ trợ sức khỏe xương và răng. Kali trong đường phèn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng điện giải và giúp chức năng cơ bắp hoạt động hiệu quả. Ngoài ra, magie có trong đường phèn có thể giúp giảm căng thẳng và hỗ trợ hệ thần kinh hoạt động tốt hơn. Thêm vào đó, sắt trong đường phèn cũng góp phần bổ sung vi chất, rất hữu ích cho những người cần cải thiện tình trạng thiếu máu.

Hình 2. Đường phèn chứa các dưỡng chất có lợi cho sức khỏe 

2.2. Vitamin (Nếu có)

Đường phèn thông thường không phải là nguồn cung cấp vitamin dồi dào, nhưng trong quá trình sản xuất từ nguyên liệu tự nhiên như mía hoặc các loại đường thô, nó có thể giữ lại một lượng nhỏ các vitamin nhóm B. Những vitamin này đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ quá trình trao đổi chất, giúp cơ thể chuyển hóa năng lượng từ thức ăn thành năng lượng sử dụng được. Ngoài ra, vitamin nhóm B còn góp phần duy trì sức khỏe của hệ thần kinh, tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ quá trình tái tạo tế bào. Tuy lượng vitamin trong đường phèn khá ít, nhưng nó vẫn mang lại giá trị bổ sung nhỏ, đặc biệt khi được sử dụng trong các món ăn hoặc đồ uống kết hợp với thực phẩm giàu dinh dưỡng khác.

3. Lợi ích tiềm năng của đường phèn

3.1. Hỗ trợ tiêu hóa

Đường phèn được biết đến với khả năng hỗ trợ tiêu hóa nhờ vào tính chất làm dịu và khả năng thúc đẩy quá trình tiêu hóa. Khi tiêu thụ một lượng nhỏ đường phèn sau bữa ăn, nó có thể giúp kích thích sự tiết dịch tiêu hóa, hỗ trợ dạ dày xử lý thức ăn hiệu quả hơn.

Ngoài ra, đường phèn thường được sử dụng trong các bài thuốc truyền thống để giảm cảm giác đầy bụng, khó tiêu. Kết hợp đường phèn với các nguyên liệu tự nhiên như gừng, hạt thì là, hoặc bạc hà có thể tạo ra những loại thức uống giúp làm dịu dạ dày, giảm tình trạng khó chịu ở hệ tiêu hóa. Không chỉ vậy, đường phèn còn có đặc tính dễ tiêu hóa hơn so với đường tinh luyện, giúp cơ thể hấp thụ nhanh chóng mà không gây gánh nặng cho hệ tiêu hóa.

3.2. Giảm ho và đau họng

Đường phèn từ lâu đã được sử dụng trong y học cổ truyền như một nguyên liệu tự nhiên giúp làm dịu cổ họng, giảm ho và đau họng hiệu quả. Đặc tính làm dịu của đường phèn giúp làm mềm niêm mạc họng, giảm cảm giác khô rát, khó chịu thường đi kèm với cơn ho hoặc viêm họng.

Hình 3. Đường phèn mang đến những lợi ích cho sức khỏe

Khi kết hợp đường phèn với các nguyên liệu khác như gừng, mật ong, hoặc lá húng chanh, hiệu quả giảm ho càng được tăng cường. Ngoài ra, đường phèn tan chậm trong miệng, giúp giữ ẩm cổ họng và kéo dài cảm giác dịu nhẹ, dễ chịu. Đối với trẻ nhỏ và người lớn, đường phèn cũng là một lựa chọn an toàn khi làm các bài thuốc tự nhiên chữa ho. 

3.3. Cung cấp năng lượng nhanh chóng

Đường phèn là một loại carbohydrate đơn giản, dễ dàng được cơ thể chuyển hóa thành glucose – nguồn năng lượng chính cho các hoạt động hàng ngày. Khi tiêu thụ, đường phèn nhanh chóng được hấp thụ vào máu, cung cấp năng lượng tức thời, giúp giảm mệt mỏi và tăng sự tỉnh táo.

Đặc biệt, đối với những người cần bổ sung năng lượng nhanh như người làm việc nặng, vận động viên, hay người cảm thấy uể oải do hạ đường huyết, đường phèn là một lựa chọn phù hợp. Chỉ cần hòa tan một chút đường phèn trong nước ấm hoặc trà, cơ thể sẽ được tiếp thêm năng lượng một cách nhanh chóng và hiệu quả.

3.4. Có thể hỗ trợ cân bằng điện giải

Đường phèn được biết đến với khả năng hỗ trợ bù nước và cân bằng điện giải khi kết hợp cùng các nguyên liệu khác như nước dừa, chanh, hoặc muối. Trong trường hợp cơ thể bị mất nước do vận động mạnh, thời tiết nóng bức, hoặc tiêu chảy, việc sử dụng đường phèn để pha chế thành đồ uống giúp bổ sung glucose và khoáng chất, từ đó hỗ trợ phục hồi nhanh chóng.

Các khoáng chất tự nhiên có trong đường phèn, như kali hoặc magie, cũng góp phần duy trì sự ổn định của hoạt động cơ bắp và hệ thần kinh. Đây là lý do tại sao đường phèn thường xuất hiện trong các loại nước giải khát truyền thống hoặc các bài thuốc bù nước dân gian.

3.5. Ứng dụng trong y học cổ truyền

Trong y học cổ truyền, đường phèn được xem là một nguyên liệu quý giá với đặc tính "mát" và ngọt thanh. Nó thường được sử dụng để hỗ trợ làm dịu cổ họng, giảm ho, và cải thiện sức khỏe tổng thể. Các bài thuốc phổ biến thường kết hợp đường phèn với các thảo dược như cam thảo, chanh đào, quất, hay gừng để tăng hiệu quả trị liệu.

Hình 4. Đường phèn là nguyên liệu quý giá trong ứng dụng y học cổ truyền

Ngoài ra, đường phèn cũng được dùng để tăng cường vị ngọt cho các bài thuốc bắc, giúp dễ uống hơn mà không làm mất đi công dụng của các thành phần khác. Các bà mẹ Việt Nam từ xưa đã quen thuộc với việc sử dụng đường phèn trong nước lá, nước mát, hay các món ăn bổ dưỡng để thanh nhiệt, bổ phế và tăng cường sức khỏe cho cả gia đình.

4. So sánh đường phèn với các loại đường khác

Đường phèn, đường trắng, và đường nâu đều là những loại đường phổ biến được sử dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày. Tuy nhiên, mỗi loại đường lại có những đặc điểm riêng biệt về thành phần, quá trình sản xuất và tác dụng đối với sức khỏe. Dưới đây là những so sánh giữa đường phèn và các loại đường khác: 

4.1. Đường phèn so với đường trắng

• Quá trình sản xuất: Đường phèn được chế biến bằng cách kết tinh từ nước đường nguyên chất, còn đường trắng trải qua nhiều bước tinh luyện, tẩy trắng.

• Thành phần dinh dưỡng: Đường phèn thường giữ lại một số khoáng chất từ nguyên liệu tự nhiên, trong khi đường trắng chủ yếu chứa sucrose tinh khiết và gần như không còn khoáng chất.

• Ứng dụng: Đường phèn có vị ngọt dịu, thích hợp để làm ngọt các món nước, chè, hoặc dùng trong các bài thuốc dân gian. Đường trắng thì phổ biến hơn trong làm bánh, nấu ăn hàng ngày vì vị ngọt mạnh và dễ hòa tan.

4.2. Đường phèn so với đường nâu

• Màu sắc và hương vị: Đường phèn có màu trắng hoặc vàng nhạt, vị ngọt thanh, trong khi đường nâu có màu nâu sẫm và mùi thơm đặc trưng nhờ lớp mật mía.

• Thành phần: Đường nâu chứa một lượng nhỏ khoáng chất từ mật mía, còn đường phèn lại có kết cấu tinh khiết hơn nhưng vẫn giữ được khoáng chất từ nguyên liệu ban đầu.

• Sử dụng: Đường nâu thường được dùng trong làm bánh, nấu các món có nước sốt đậm đà, còn đường phèn phù hợp cho các món cần vị ngọt nhẹ nhàng hoặc các món nước giải khát.

4.3. Tác động đến sức khỏe

Đường phèn thường được coi là "mát" hơn so với đường trắng và đường nâu, nhờ vào quá trình chế biến tự nhiên, ít tạp chất và không qua nhiều bước tinh luyện. Trong khi đường trắng có thể làm tăng đường huyết nhanh chóng, đường phèn và đường nâu với cấu trúc phân tử phức tạp hơn có thể làm quá trình hấp thu diễn ra chậm hơn, tốt hơn cho việc duy trì năng lượng.

Hình 5. Các loại đường điều có những công dụng khác nhau 

5. Cách sử dụng đường phèn hợp lý

Sử dụng đường phèn đúng cách không chỉ giúp bạn tận dụng các lợi ích sức khỏe mà còn đảm bảo sự cân bằng trong chế độ ăn uống. Dưới đây là một số hướng dẫn về cách sử dụng đường phèn hợp lý: 

5.1. Liều lượng khuyến nghị

Mặc dù đường phèn có lợi ích sức khỏe, việc sử dụng quá nhiều có thể gây hại. Liều lượng khuyến nghị là 10–15g mỗi ngày, tương đương 2-3 thìa cà phê, để tận dụng khoáng chất mà không làm tăng cân hay đường huyết. Tuy nhiên, những người có vấn đề về sức khỏe như tiểu đường hay béo phì nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

5.2. Đối tượng nên và không nên sử dụng

Đường phèn là lựa chọn lý tưởng để bổ sung khoáng chất như canxi, kali và magie, giúp hỗ trợ sức khỏe xương, tim mạch và tiêu hóa. Nó cũng có tác dụng giảm ho và làm dịu cổ họng khi kết hợp với thảo dược. Tuy nhiên, người mắc tiểu đường, đang giảm cân hoặc trẻ em nên hạn chế sử dụng, vì dù ít calo, việc tiêu thụ quá mức vẫn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và gây tăng đường huyết hoặc tăng cân.

5.3. Kết hợp với các thực phẩm khác

Đường phèn có thể kết hợp với nhiều loại thực phẩm và đồ uống để tăng cường hương vị và mang lại lợi ích cho sức khỏe. Thêm một ít đường phèn vào trà gừng hoặc trà hoa cúc giúp cải thiện tiêu hóa và làm dịu cổ họng. Bên cạnh đó, đường phèn cũng thích hợp cho việc nấu chè, súp hoặc các món tráng miệng, giúp món ăn có vị ngọt thanh,... Loại nguyên liệu này còn có thể sử dụng cùng với các thảo dược như cam thảo, hương nhu để chế biến thành các món ăn hoặc thức uống giúp cải thiện sức khỏe.

Hình 6. Đường phèn có thể kết hợp cùng với các nguyên liệu khác để giúp cải thiện sức khỏe 

6. Chọn mua đường phèn ở đâu uy tín, đảm bảo chất lượng 

Khi lựa chọn đường phèn, việc tìm kiếm các nguồn cung cấp uy tín rất quan trọng để đảm bảo chất lượng sản phẩm. Dưới đây là một vài địa chỉ bạn có thể tham khảo để mua đường phèn an toàn và chất lượng:

• Siêu thị thực phẩm tự nhiên: Các siêu thị lớn chuyên cung cấp thực phẩm sạch và tự nhiên như Vinmart, Big C, hoặc Lotte Mart thường có các sản phẩm đường phèn chất lượng, được kiểm định rõ ràng về nguồn gốc và quy trình sản xuất.

• Cửa hàng thực phẩm hữu cơ: Những cửa hàng chuyên cung cấp thực phẩm hữu cơ và tự nhiên cũng là nơi lý tưởng để tìm mua đường phèn chất lượng, với những sản phẩm từ nguyên liệu thiên nhiên, không sử dụng chất bảo quản hay hóa chất.

• Mua online từ các thương hiệu uy tín: Bạn cũng có thể mua đường phèn qua các kênh bán hàng online. Một số thương hiệu nổi tiếng trong việc cung cấp đường phèn chất lượng có thể kể đến như Biên Hòa Consumer, nơi cung cấp các sản phẩm đường phèn như: 

• Đường phèn Biên Hoà: một sản phẩm phổ biến trong ngành thực phẩm và được ưa chuộng nhờ độ tinh khiết và chất lượng cao. Được làm từ mía đường tự nhiên, đường phèn trải qua quy trình kết tinh chậm, tạo nên những khối tinh thể trong suốt, có vị ngọt dịu và thanh mát. 

• Đường phèn vàng thiên nhiên: loại đường phèn được sản xuất từ mía đường nguyên chất, giữ lại màu vàng tự nhiên mà không qua tẩy trắng. Loại đường này thường có hương vị đậm đà hơn, vị ngọt thanh, không gắt, và giàu khoáng chất nhờ giữ được các thành phần tự nhiên trong quá trình sản xuất.

Hình 7. Đường phèn Biên Hoà 

Khi lựa chọn đường phèn, việc chọn mua từ các nhà cung cấp đáng tin cậy là điều cần thiết để đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng và an toàn cho sức khỏe.

Xem thêm các thông tin hữu ích về đường:

1. Phân biệt các loại đường: Đường cát, đường phèn, đường nâu,...

2. Đường HFCS có tốt không? Gợi ý X loại nước uống không đường HFCS