Cách nấu bánh chưng ngon đón Tết Nguyên Đán

Bánh chưng không chỉ là món ăn truyền thống mà còn là biểu tượng của sự đoàn viên và lòng biết ơn tổ tiên. Từ việc chọn nguyên liệu, gói bánh đúng cách đến mẹo nấu bánh chín đều, mềm dẻo, mỗi bước đều góp phần tạo nên hương vị đặc biệt của ngày Tết. Hãy cùng Bien Hoa Consumer khám phá bí quyết nấu bánh chưng ngon, cách bảo quản để giữ bánh tươi lâu, và những biến tấu hấp dẫn giúp bữa cơm ngày Tết thêm phong phú, trong bài viết dưới đây. 

1. Ý nghĩa của bánh chưng trong Tết Nguyên Đán

Bánh chưng là biểu tượng truyền thống không thể thiếu trong Tết Nguyên đán, mang ý nghĩa sâu sắc về lòng biết ơn và tình yêu quê hương đất nước. Với hình vuông tượng trưng cho đất, bánh chưng được gói bằng lá dong xanh, chứa đựng những nguyên liệu mộc mạc như gạo nếp, đậu xanh, thịt lợn – thể hiện sự sum vầy và no ấm. Món bánh này còn gợi nhắc về câu chuyện Lang Liêu trong truyền thuyết, tôn vinh giá trị văn hóa và tinh thần hiếu thảo của con người Việt Nam. Dịp Tết, bánh chưng không chỉ là món ăn truyền thống mà còn là món quà ý nghĩa, gửi gắm lời chúc bình an, hạnh phúc đến gia đình và bạn bè.

Bánh chưng là một trong những biểu tượng truyền thống không thể thiếu trong Tết Nguyên đán

2. Nguyên liệu làm bánh chưng

Để làm bánh chưng, bạn cần chuẩn bị những nguyên liệu cơ bản sau:

• Gạo nếp: Gạo nếp được xem là nguyên liệu quan trọng để làm nên chiếc bánh chưng. Việc chọn gạo nếp chất lượng  giúp bánh mềm dẻo và có độ dính tốt. Gạo nếp cần được ngâm nước từ 6-8 giờ để làm mềm trước khi gói bánh.
• Lá dong: Lá dong tươi có màu xanh mướt, được chọn kỹ để gói bánh. Lá này giúp tạo hình vuông vức cho bánh và mang đến hương thơm đặc trưng.

​​

Phải chuẩn bị thật đầy đủ và kỹ lưỡng các nguyên liệu trước khi làm bánh chưng

• Đậu xanh: Đậu xanh đã được bóc vỏ và ngâm qua đêm. Đậu xanh làm nhân cho bánh, mang lại vị bùi béo và là thành phần không thể thiếu.
• Thịt lợn: Thịt ba chỉ hoặc thịt mỡ tươi, cắt thành miếng vuông, ướp gia vị như tiêu, hành, và mắm để tăng độ ngon cho nhân bánh.
• Gia vị: Muối, tiêu, đường, hành khô và mắm là những gia vị cần thiết để ướp đậu và thịt, giúp bánh chưng thêm đậm đà. Đối với nguyên liệu đường, bạn có thể sử dụng đường mía thiên nhiên để làm bánh vì loại đường này có vị ngọt tự nhiên và nhẹ nhàng, không gắt như một số loại đường tinh luyện khác. 

Các nguyên liệu này khi kết hợp với nhau tạo thành chiếc bánh chưng vuông vức, mang đậm giá trị văn hóa và ý nghĩa trong ngày Tết Nguyên đán. Việc chuẩn bị nguyên liệu đúng cách sẽ giúp bạn làm ra những chiếc bánh chưng thơm ngon, hấp dẫn và trọn vẹn hương vị Tết.

3. Các bước làm bánh chưng

Để làm bánh chưng đúng chuẩn và thơm ngon, bạn cần thực hiện các bước dưới đây:

3.1 Ngâm gạo nếp

Trước tiên, bạn cần chuẩn bị gạo nếp. Rửa sạch gạo để loại bỏ bụi bẩn và tạp chất, sau đó ngâm gạo trong nước lạnh khoảng 6-8 giờ hoặc qua đêm để gạo nở đều và mềm. Gạo nếp sau khi ngâm cần được vớt ra và để ráo nước trước khi sử dụng. Việc ngâm gạo giúp bánh chưng có độ dẻo và mềm khi nấu.

3.2 Ướp nhân thịt với gia vị

Thịt lợn (thịt ba chỉ hoặc thịt mỡ) cắt thành miếng vuông đều, sau đó ướp gia vị như muối, tiêu, hành khô, và một ít mắm. Để thịt thấm gia vị, bạn nên ướp ít nhất 30 phút trước khi gói bánh. Bạn cũng có thể thêm một ít đường vào phần thịt để tạo sự cân bằng hương vị, giúp nhân bánh chưng vừa vặn, không quá mặn hoặc quá ngọt.

3.3 Gói bánh chưng

Bánh chưng được gói trong lá dong, tạo thành hình vuông vức tượng trưng cho đất. Trải một lớp lá dong dưới mặt phẳng, sau đó xếp một lớp gạo nếp lên, tiếp theo là một lớp nhân đậu xanh, một lớp thịt đã ướp gia vị, rồi phủ thêm một lớp đậu xanh và gạo nếp lên trên. Cuối cùng, gói chặt bánh lại bằng lá dong, đảm bảo bánh không bị bung trong quá trình nấu.

 Phải cẩn trọng trong từng bước để có được một chiếc bánh chưng vuông vức

3.4 Nấu bánh chưng

Sau khi đã gói bánh xong, bạn cho bánh vào nồi, đổ ngập nước và đun sôi. Trong quá trình nấu, bạn cần vớt bọt để nước được trong, đồng thời kiểm tra nước trong nồi, nếu nước cạn thì phải thêm nước nóng. Nấu bánh trong khoảng 8-10 giờ (tùy theo kích thước bánh) cho đến khi bánh chín mềm, nước trong nồi sôi đều và bánh có mùi thơm đặc trưng. Sau khi nấu xong, vớt bánh ra, để nguội và ép bánh cho chắc.

4. Mẹo nấu bánh chưng ngon

Để nấu bánh chưng ngon, bạn có thể áp dụng một số mẹo sau để đảm bảo bánh có hương vị thơm ngon, dẻo và đẹp mắt:

4.1 Lựa chọn nguyên liệu chất lượng

Nguyên liệu là yếu tố quyết định đến chất lượng của chiếc bánh chưng. Gạo nếp là thành phần quan trọng nhất, vì vậy bạn cần chọn loại gạo nếp cái hoa vàng thơm ngon, hạt nếp đều, không vỡ hay hư hỏng. Gạo phải được ngâm đủ lâu để nở mềm khi nấu. Ngoài ra, lá dong cũng đóng vai trò không thể thiếu, bạn cần chọn lá tươi, không bị rách, có màu xanh đậm để giữ được độ tươi khi gói bánh và giúp bánh giữ được hương vị thơm ngon.

4.2 Ngâm gạo nếp đúng cách

Để gạo nếp khi nấu không bị cứng, bạn cần ngâm gạo ít nhất 6-8 giờ hoặc qua đêm để gạo nở đều và dễ chín. Ngâm quá lâu có thể làm gạo bị nát và bánh sẽ không có độ dẻo như mong muốn. Sau khi ngâm, hãy vớt gạo ra và để ráo nước để khi gói bánh, gạo không bị ướt, làm cho bánh bị nhão.

4.3 Chọn thịt tươi và tỷ lệ giữa các nguyên liệu hợp lý

Chọn thịt ba chỉ hoặc thịt mỡ tươi ngon, có tỷ lệ mỡ và nạc cân đối để bánh có vị béo ngậy nhưng không bị ngấy. Đậu xanh cũng là một yếu tố quan trọng, bạn cần ngâm đậu mềm rồi xay nhuyễn để làm nhân bánh. Tỷ lệ giữa gạo nếp, đậu xanh và thịt phải được điều chỉnh hợp lý để bánh có sự hài hòa về hương vị, không quá ngọt cũng không quá mặn.

Các nguyên liệu dùng để gói bánh chưng phải thật tươi 

4.4 Gói bánh thật chặt

Khi gói bánh, bạn cần phải làm sao cho bánh không bị hở, tránh bị bung trong quá trình nấu. Gói bánh chặt tay nhưng không quá căng vì nếu quá chặt sẽ làm vỡ bánh. Bạn nên chú ý dùng lá dong tươi, gói đều tay, giữ cho phần nhân đều và chắc chắn. Sau khi gói xong, buộc chặt các đầu lá để đảm bảo không bị rách trong quá trình nấu.

4.5 Nấu bánh lâu và đều

Bánh chưng cần phải nấu lâu để chín đều và có độ dẻo, mềm. Thời gian nấu lý tưởng thường là khoảng 8-10 giờ, trong suốt thời gian đó, bạn phải thường xuyên kiểm tra nước, nếu nước trong nồi bị cạn thì cần thêm nước nóng để bánh không bị khô hoặc cháy. Nếu nấu bằng nồi áp suất, thời gian sẽ rút ngắn hơn, nhưng vẫn phải chú ý để bánh không bị nát.

4.6 Giữ nhiệt ổn định

Trong quá trình nấu, cần duy trì nhiệt độ ổn định để bánh chín đều và không bị nứt hay vỡ. Hãy để nước sôi nhẹ, không quá mạnh để lớp gạo bên ngoài không bị cháy và bánh vẫn giữ được độ dẻo, thơm ngon. Nên chọn nồi to để bánh được ngập nước, tránh bánh bị chín không đều.

4.7 Làm nguội và ép bánh

Khi bánh đã chín, hãy vớt bánh ra và để nguội tự nhiên. Sau đó, ép bánh nhẹ nhàng bằng vật nặng (như đá hoặc các vật nặng khác) để bánh được chặt, giữ hình dáng vuông vức, đồng thời giúp bánh không bị bể khi cắt. Thực hiện ép bánh trong vòng 2-3 giờ sau khi nấu sẽ giúp bánh đạt được độ cứng vừa phải, dễ dàng cắt mà không bị vỡ.

5. Cách bảo quản bánh chưng

Để bảo quản bánh chưng được lâu và giữ được hương vị tươi ngon, bạn cần thực hiện các bước sau đây để tránh bánh bị hỏng hay mất đi độ dẻo, thơm:

5.1 Bảo quản bánh chưng trong tủ lạnh

Sau khi bánh chưng đã nguội, bạn có thể bảo quản bánh trong tủ lạnh nếu không ăn hết ngay. Để bảo quản bánh chưng trong tủ lạnh, bạn cần bọc bánh kỹ bằng màng bọc thực phẩm hoặc cho vào túi nilon kín để tránh việc bánh bị khô hoặc lây nhiễm mùi từ các thực phẩm khác. Bánh chưng có thể bảo quản trong tủ lạnh từ 3 đến 5 ngày mà không lo bị hỏng. Tuy nhiên, khi ăn lại, bạn nên hâm nóng bánh bằng cách hấp lại hoặc cho vào lò vi sóng để bánh mềm và dẻo hơn.

5.2 Bảo quản bánh chưng trong ngăn đông tủ lạnh

Nếu bạn không có ý định ăn bánh chưng trong vài ngày tới, cách bảo quản bánh chưng lâu dài nhất là cho vào ngăn đông tủ lạnh. Để bảo quản bánh chưng trong ngăn đá, bạn cần bọc bánh thật kín bằng màng bọc thực phẩm hoặc cho vào túi ziplock để không bị mất mùi và giữ độ tươi ngon. Bánh chưng đông lạnh có thể bảo quản từ 1 đến 2 tháng mà không lo bị hư hỏng. Khi sử dụng lại, bạn chỉ cần rã đông tự nhiên hoặc hấp lại bánh cho đến khi nóng và mềm.

5.3 Bảo quản bánh chưng ở nhiệt độ phòng

Nếu bạn có ý định ăn bánh chưng trong vòng 1-2 ngày, có thể để bánh ở nhiệt độ phòng. Tuy nhiên, cần chú ý không để bánh tiếp xúc với môi trường ẩm ướt hoặc bị ánh nắng chiếu trực tiếp, vì điều này có thể khiến bánh nhanh chóng bị hư hỏng. Bạn nên để bánh chưng ở nơi khô ráo, thoáng mát và tránh để bánh tiếp xúc với không khí lâu để tránh bánh bị khô hay mất độ mềm.

5.4 Lưu ý khi bảo quản bánh chưng

• Nếu bảo quản bánh chưng trong tủ lạnh hoặc ngăn đông, hãy chắc chắn rằng bánh được bảo vệ kín để không bị nhiễm mùi của các thực phẩm khác.

• Không để bánh chưng quá lâu ngoài môi trường tự nhiên, vì bánh sẽ dễ bị hỏng, ảnh hưởng đến chất lượng và hương vị.

• Tránh để bánh chưng bị ẩm ướt hoặc có mùi lạ, điều này có thể khiến bánh bị mốc hoặc hỏng nhanh chóng.

6. Biến tấu bánh chưng truyền thống

Bánh chưng truyền thống là món ăn không thể thiếu trong dịp Tết Nguyên Đán của người Việt, nhưng đôi khi bạn có thể thử biến tấu để làm mới hương vị mà vẫn giữ được nét đặc trưng của món ăn này. Dưới đây là một số cách biến tấu bánh chưng để gia đình bạn có thể thưởng thức một cách mới mẻ và hấp dẫn:

6.1 Bánh chưng chay

Bánh chưng chay là lựa chọn lý tưởng cho những ai ăn chay hoặc muốn thay đổi khẩu vị. Thay vì nhân thịt mỡ, bạn có thể thay thế bằng các nguyên liệu như đậu xanh, nấm, rau củ (cà rốt, khoai lang, măng…) và các gia vị tự nhiên như tiêu, nước tương, hành phi. Bánh chưng chay không chỉ ngon mà còn là món ăn thanh đạm, phù hợp cho dịp Tết đối với người ăn chay hoặc người muốn ăn món nhẹ.

6.2 Bánh chưng nhân thập cẩm

Bánh chưng nhân thập cẩm là sự kết hợp của nhiều loại nguyên liệu như thịt heo, lạp xưởng, nấm, trứng cút, đậu xanh... Sự đa dạng của các nguyên liệu này tạo nên hương vị phong phú, hấp dẫn và đầy đủ dưỡng chất. Bánh chưng thập cẩm thường được những người thích sự phong phú và đậm đà hương vị lựa chọn.

Sáng tạo muôn kiểu bánh chưng với các nguyên liệu sẵn có

6.3 Bánh chưng với nhân hải sản

Để tạo nên một sự khác biệt mới lạ, bạn có thể thử biến tấu bánh chưng với nhân hải sản như tôm, cua, mực... Sự kết hợp này tạo nên hương vị đậm đà, tươi ngon và giàu dưỡng chất, rất thích hợp cho những ai yêu thích các món ăn từ hải sản. Nhân hải sản kết hợp với gạo nếp dẻo và lá dong tạo nên một món bánh vừa lạ miệng, vừa thơm ngon.

6.4 Bánh chưng ngọt

Ngoài bánh chưng mặn, bạn cũng có thể thử biến tấu bánh chưng thành một món tráng miệng ngọt. Nhân bánh có thể là đậu xanh xay nhuyễn trộn với đường, dừa nạo, hoặc sử dụng các loại trái cây ngọt như chuối, nhãn để tạo ra một món bánh chưng ngọt lạ miệng. Đây là một món ăn thú vị và rất phù hợp để thưởng thức sau bữa cơm Tết hoặc làm món tráng miệng cho khách.

6.5 Bánh chưng nướng

Bánh chưng nướng mang đến một hương vị đặc biệt với lớp vỏ bánh hơi giòn, thơm hơn khi so với bánh chưng luộc truyền thống. Để thực hiện, bạn có thể nướng bánh chưng trong lò nướng hoặc trên bếp than cho đến khi vỏ bánh chuyển màu vàng nâu và có mùi thơm. Bánh chưng nướng mang đến một trải nghiệm mới lạ, kết hợp giữa sự mềm mại của bánh và độ giòn của lớp vỏ.

6.6 Bánh chưng nhân gà

Nhân gà là một trong những biến tấu phổ biến của bánh chưng hiện đại. Thịt gà tươi ngon, mềm, được ướp gia vị và kết hợp cùng các nguyên liệu truyền thống như đậu xanh và mỡ, tạo ra một món bánh chưng mới lạ, giàu protein, phù hợp với những ai yêu thích thịt gà.

6.7 Bánh chưng trái cây

Một lựa chọn sáng tạo khác là bánh chưng với nhân trái cây. Bạn có thể sử dụng các loại trái cây như xoài, dứa, hoặc chuối để thay thế đậu xanh truyền thống, tạo ra một hương vị ngọt ngào, mát lành. Món bánh này không chỉ ngon mà còn mang lại cảm giác mới mẻ trong những ngày Tết.

Bánh chưng là biểu tượng văn hóa Tết, mang ý nghĩa truyền thống và hương vị đậm đà. Chỉ cần chọn nguyên liệu tươi ngon, gói nấu cẩn thận, bạn sẽ có những chiếc bánh thơm ngon, trọn vị Tết. Hãy thử biến tấu với công thức Bien Hoa Consumer đề xuất để thêm phần độc đáo và hấp dẫn cho bữa Tết gia đình.