Bảo quản thức ăn: 4 nguyên tắc vàng giữ thực phẩm tươi ngon lâu

Việc bảo quản thực phẩm đúng cách không chỉ giúp duy trì độ tươi ngon mà còn đảm bảo an toàn sức khỏe cho gia đình. Từ việc lựa chọn phương pháp phù hợp đến tuân thủ các nguyên tắc bảo quản, mỗi bước đều đóng vai trò quan trọng trong việc hạn chế lãng phí và giữ trọn giá trị dinh dưỡng của thực phẩm. Vậy, làm thế nào để thực phẩm luôn tươi ngon lâu hơn? Hãy cùng BHC khám phá ngay top 4 nguyên tắc vàng giúp giữ thực phẩm được tươi ngon!

1. Lợi ích của việc bảo quản thức ăn

1.1. Tiết kiệm

Bảo quản thức ăn đúng cách là một giải pháp tiết kiệm hiệu quả trong cuộc sống hàng ngày. Khi thực phẩm được bảo quản tốt, thời gian sử dụng kéo dài, giúp bạn giảm số lần đi chợ hoặc siêu thị. Điều này không chỉ tiết kiệm tiền bạc mà còn tiết kiệm thời gian, đặc biệt đối với những người bận rộn. Ngoài ra, bạn có thể mua thực phẩm với số lượng lớn khi có khuyến mãi mà không lo bị hỏng, giúp tối ưu hóa chi phí sinh hoạt.

Hình 1: Bảo quản thức ăn đúng cách là một giải pháp tiết kiệm hiệu quả trong cuộc sống

1.2. An toàn sức khỏe

Bảo quản thức ăn đúng cách đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn thực phẩm và sức khỏe cho cả gia đình. Việc bảo quản đúng quy trình giúp hạn chế sự phát triển của vi khuẩn và nấm mốc, vốn là nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm. 

Đặc biệt, với các loại thực phẩm dễ hư hỏng như thịt, cá, sữa hoặc rau quả, việc giữ gìn trong điều kiện lý tưởng sẽ giữ được chất lượng dinh dưỡng và hương vị tươi ngon, đồng thời ngăn ngừa nguy cơ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

1.3. Giảm lãng phí

Một lợi ích quan trọng khác của việc bảo quản thức ăn là giúp giảm thiểu lãng phí thực phẩm. Thức ăn thừa hoặc thực phẩm chưa sử dụng nếu không được bảo quản sẽ nhanh chóng bị hỏng, dẫn đến phải bỏ đi. Điều này không chỉ gây lãng phí tiền bạc mà còn ảnh hưởng đến môi trường do rác thải thực phẩm gia tăng. Bằng cách bảo quản thức ăn một cách khoa học, bạn có thể sử dụng thực phẩm hiệu quả hơn, tận dụng mọi nguyên liệu và góp phần bảo vệ môi trường.

Hình 2: Bảo quản thức ăn còn góp phần trong việc sử dụng thực phẩm hiệu quả hơn và bảo vệ môi trường

2. Nguyên tắc cơ bản trong bảo quản thức ăn

2.1. Kiểm soát nhiệt độ

Nhiệt độ là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến khả năng bảo quản thực phẩm. Ngăn mát tủ lạnh thường duy trì nhiệt độ từ 0–4°C, phù hợp với rau quả, thịt cá tươi, và các sản phẩm từ sữa. Trong khi đó, ngăn đông ở khoảng -18°C giúp bảo quản thực phẩm lâu dài như hải sản hoặc thực phẩm chế biến sẵn. Ngoài ra, tránh để thực phẩm ở nhiệt độ phòng quá lâu, đặc biệt là trong thời tiết nóng, để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

2.2. Đảm bảo vệ sinh

Vệ sinh trong bảo quản thức ăn là nguyên tắc không thể bỏ qua. Các dụng cụ như hộp đựng, túi bảo quản, hoặc màng bọc thực phẩm cần được làm sạch trước khi sử dụng. Tủ lạnh cũng cần được vệ sinh định kỳ để loại bỏ vi khuẩn và mùi hôi. Khi bảo quản thực phẩm sống và chín, cần sử dụng các hộp hoặc khu vực riêng biệt để tránh lây nhiễm chéo, từ đó giảm nguy cơ ngộ độc thực phẩm. 

Hình 3: Khi bảo quản các loại thực phẩm khác nhau, cần sử dụng các hộp hoặc khu vực riêng biệt để tránh lây nhiễm chéo

2.3. Phân loại thực phẩm

Việc phân loại thực phẩm giúp quá trình bảo quản hiệu quả và kéo dài thời gian sử dụng. Thực phẩm khô như gạo, đậu, hoặc gia vị nên được giữ trong hũ kín và nơi khô ráo. Rau xanh cần được loại bỏ lá hư hỏng, lau khô trước khi cho vào túi đựng trong ngăn mát. Đối với thực phẩm sống như thịt, cá, cần chia nhỏ thành từng phần đủ dùng cho mỗi bữa ăn trước khi cấp đông, tránh việc rã đông nhiều lần.

Hình 4: Thực phẩm khô nên được giữ trong hũ kín và nơi khô ráo, thoáng mát

2.4. Sử dụng đúng dụng cụ bảo quản

Dụng cụ bảo quản đúng cách giúp thực phẩm giữ được độ tươi ngon và chất lượng. Hộp kín khí là lựa chọn tốt cho thực phẩm dễ bị ảnh hưởng bởi không khí. Túi hút chân không giúp giảm thiểu oxi hóa và kéo dài thời gian bảo quản thực phẩm đông lạnh. Ngoài ra, màng bọc thực phẩm an toàn thực phẩm cũng hữu ích để bảo quản thức ăn đã nấu chín. 

3. Dấu hiệu nhận biết thực phẩm hư hỏng

Nhận biết thực phẩm hư hỏng là kỹ năng cần thiết để đảm bảo an toàn thực phẩm và bảo vệ sức khỏe. Các dấu hiệu sau sẽ giúp bạn dễ dàng nhận biết thực phẩm không còn sử dụng được:

3.1.Mùi lạ hoặc khó chịu

Một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất của thực phẩm hư hỏng là mùi bất thường. Thịt, cá khi bị ôi thường có mùi tanh nồng hoặc hôi rõ rệt. Sữa và các sản phẩm từ sữa như phô mai, sữa chua khi hỏng sẽ có mùi chua gắt khó chịu. Rau củ bị hư thường phát ra mùi mục hoặc thối, đặc biệt là khi bị úng nước.

3.2.Thay đổi màu sắc

Thực phẩm tươi thường có màu sắc đặc trưng: thịt tươi có màu đỏ hoặc hồng tự nhiên, rau củ có màu xanh tươi. Khi hỏng, thịt sẽ chuyển sang màu xám hoặc xanh, rau củ bị úa vàng, nâu hoặc đen. Trái cây có thể xuất hiện vết thâm đen hoặc nấm mốc trắng, xanh. Đây là những tín hiệu cảnh báo bạn nên loại bỏ thực phẩm ngay lập tức.

Hình 5: Nhận biết thực phẩm hư hỏng là kỹ năng cần thiết để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cho gia đình

3.3. Kết cấu bị thay đổi

Thực phẩm hư hỏng thường có sự thay đổi về kết cấu. Thịt, cá có thể trở nên nhớt, dính tay hoặc mềm nhũn bất thường. Rau xanh bị hỏng thường bị mềm, héo hoặc úng nước. Các sản phẩm dạng lỏng như sữa, nước ép khi hỏng có thể xuất hiện lớp vón cục hoặc tách nước.

3.4. Xuất hiện nấm mốc hoặc côn trùng

Nấm mốc màu trắng, xanh hoặc đen thường xuất hiện trên bánh mì, trái cây, rau củ và các món ăn đã nấu để lâu ngày. Đôi khi, côn trùng như ruồi giấm hoặc bọ nhỏ xuất hiện xung quanh thực phẩm cũng là dấu hiệu cho thấy thực phẩm đã hư hỏng.

3.5. Hương vị bất thường

Nếu thực phẩm có vị khác lạ so với thông thường, như vị chua gắt trong món ăn mặn hoặc vị đắng ở sản phẩm ngọt, đó cũng là dấu hiệu không nên tiêu thụ tiếp.

4. Bảo quản thức ăn trong tủ lạnh

Để đảm bảo thức ăn tươi ngon và an toàn, bạn cần tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản trong quá trình bảo quản:

4.1. Kiểm soát nhiệt độ tủ lạnh

Tủ lạnh cần được duy trì ở nhiệt độ dưới 5°C (tốt nhất là 4°C) để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và vi rút. Các thực phẩm dễ hư hỏng như thịt, hải sản, sữa, trứng cần được bảo quản ở ngăn lạnh, không để tủ lạnh quá lạnh hoặc quá ấm vì điều này sẽ ảnh hưởng đến chất lượng thực phẩm.

Hình 6: Cần kiểm soát và duy trì nhiệt độ tủ lạnh ở mức phù hợp để thực phẩm được bảo quản tốt nhất

4.2. Phân loại thực phẩm khi cho vào tủ lạnh

Để tránh tình trạng lây nhiễm chéo giữa các loại thực phẩm, bạn nên phân loại và đặt thức ăn đúng ngăn. Thực phẩm sống như thịt, cá cần được bọc kín trong túi nilon và để ở ngăn dưới cùng để tránh nước từ thực phẩm chảy xuống làm ảnh hưởng đến các thực phẩm khác. Rau củ quả và trái cây nên được để ở ngăn riêng biệt, ngăn mát, và các sản phẩm đã nấu chín nên được bảo quản ở ngăn trên.

4.3. Sử dụng hộp đựng thực phẩm kín

Các hộp đựng thực phẩm phải có nắp kín để ngăn mùi hôi và hạn chế sự xâm nhập của không khí, giúp thực phẩm không bị khô hay lây nhiễm vi khuẩn từ bên ngoài. Sử dụng hộp nhựa hoặc thủy tinh có nắp đậy kín sẽ bảo vệ thực phẩm tốt hơn so với để chúng trong bao bì gốc không kín.

4.4. Để thực phẩm nguội trước khi cho vào tủ lạnh

Để tránh tăng nhiệt độ trong tủ lạnh, bạn nên để thực phẩm nguội tự nhiên trước khi cho vào tủ lạnh. Nếu cho thực phẩm nóng vào tủ lạnh ngay lập tức, nó sẽ làm tủ lạnh phải hoạt động mạnh hơn và có thể làm tăng nhiệt độ của các thực phẩm khác.

4.5. Định kỳ kiểm tra thực phẩm trong tủ lạnh

Hãy kiểm tra thực phẩm trong tủ lạnh định kỳ, bỏ những thực phẩm đã hỏng hoặc không còn tươi ngon. Thực phẩm có thể bị hỏng nhanh chóng nếu để lâu ngày trong tủ lạnh, và các dấu hiệu như mùi, màu sắc, hoặc kết cấu thay đổi có thể giúp bạn nhận biết thực phẩm không còn an toàn để sử dụng.

4.6. Chú ý đến hạn sử dụng

Ngay cả khi được bảo quản trong tủ lạnh, các thực phẩm vẫn có thời gian sử dụng nhất định. Hãy chú ý đến ngày sản xuất và hạn sử dụng để đảm bảo không ăn phải thực phẩm quá hạn, gây nguy hiểm cho sức khỏe.

5. Bảo quản thức ăn ở nhiệt độ phòng

Bảo quản thức ăn ở nhiệt độ phòng là một phương pháp đơn giản và hiệu quả, nhưng cần phải tuân thủ những nguyên tắc cơ bản để đảm bảo thực phẩm không bị hư hỏng và vẫn giữ được giá trị dinh dưỡng. Nhiệt độ phòng, thường dao động từ 20°C đến 25°C, phù hợp cho một số loại thực phẩm, nhưng đối với những loại thực phẩm dễ hư hỏng, bạn cần đặc biệt chú ý.

5.1. Thực phẩm khô và đóng gói kín

Thực phẩm khô như gạo, mì, các loại đậu, ngũ cốc, hoặc thực phẩm đóng gói sẵn thường có thể bảo quản ở nhiệt độ phòng. Tuy nhiên, các sản phẩm này cần được bảo quản trong bao bì kín hoặc hộp chứa để tránh ẩm ướt và xâm nhập của côn trùng. Hãy để chúng ở nơi khô ráo, thoáng mát và tránh ánh sáng trực tiếp để duy trì chất lượng.

Hình 7: Các thực phẩm khô như gạo, các loại hạt cần được bảo quản trong hộp kín để tránh ẩm ướt và xâm nhập của côn trùng 

5.2. Thực phẩm tươi sống cần chú ý thời gian bảo quản

Một số loại thực phẩm tươi sống như trái cây và rau củ có thể bảo quản ở nhiệt độ phòng trong thời gian ngắn, nhưng không nên để chúng quá lâu. Trái cây như chuối, táo, lê, hay cà chua có thể để ngoài phòng trong vài ngày, nhưng rau củ như cà rốt, khoai tây nên được bảo quản ở nơi mát mẻ, tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp.

5.3. Thực phẩm chế biến sẵn

Thực phẩm chế biến sẵn như bánh mì, bánh ngọt có thể được bảo quản ở nhiệt độ phòng trong một vài ngày nếu được bọc kín để tránh khô và giữ hương vị. Tuy nhiên, nếu để lâu hơn, các loại thực phẩm này có thể bị ôi thiu hoặc nấm mốc. Hãy chắc chắn kiểm tra thường xuyên để phát hiện dấu hiệu hư hỏng.

5.4. Tránh để thực phẩm ở nơi có nhiệt độ cao

Thực phẩm không nên để ở những nơi có nhiệt độ cao hoặc ẩm ướt như gần lò sưởi, bếp hoặc nơi có ánh sáng mặt trời trực tiếp. Điều này có thể làm tăng tốc độ phát triển của vi khuẩn và làm hỏng thực phẩm nhanh chóng.

6. Bảo quản thức ăn trong tủ đông

Bảo quản thức ăn trong tủ đông là phương pháp lý tưởng để giữ thực phẩm lâu dài mà không lo hư hỏng. Tủ đông giúp giữ nhiệt độ ổn định ở mức rất thấp, làm chậm quá trình phân hủy và ngừng hoạt động của vi khuẩn, từ đó bảo vệ thực phẩm khỏi sự hư hỏng.

6.1. Lựa chọn thực phẩm phù hợp

Không phải thực phẩm nào cũng có thể bảo quản trong tủ đông. Các loại thực phẩm tươi sống như thịt, cá, hải sản, rau củ, trái cây và thậm chí các món ăn đã chế biến sẵn đều có thể đông lạnh để sử dụng lâu dài. Tuy nhiên, một số thực phẩm như khoai tây sống, các loại rau củ có chứa nước nhiều như dưa chuột, rau diếp, hoặc các món ăn chiên giòn khi đông lạnh sẽ mất đi kết cấu và hương vị ban đầu.

6.2. Đóng gói thực phẩm đúng cách

Để bảo quản thực phẩm trong tủ đông hiệu quả, bạn cần đóng gói thực phẩm thật kín và đúng cách. Sử dụng bao bì chuyên dụng cho việc đông lạnh như túi zip, túi hút chân không, hoặc hộp nhựa có nắp kín. Điều này giúp ngăn ngừa tình trạng thực phẩm bị khô, đông đá bám vào và tránh lây lan mùi vị giữa các thực phẩm trong tủ đông.

Hình 8: Sử dụng bao bì chuyên dụng cho việc đông lạnh sẽ giúp đảm bảo hiệu quả trong việc bảo quản thức ăn ở tủ đông

6.3. Dán nhãn và ghi ngày bảo quản

Khi bảo quản thực phẩm trong tủ đông, bạn nên dán nhãn và ghi rõ ngày tháng bảo quản. Điều này giúp bạn dễ dàng nhận biết thời gian bảo quản, tránh việc sử dụng thực phẩm quá hạn. Thực phẩm đông lạnh có thể giữ được chất lượng tốt nhất trong khoảng từ 3 đến 12 tháng, tùy thuộc vào loại thực phẩm.

6.4. Đảm bảo tủ đông luôn duy trì nhiệt độ ổn định

Để thực phẩm không bị hư hỏng hoặc mất chất lượng, tủ đông cần duy trì nhiệt độ ổn định từ -18°C trở xuống. Tránh mở tủ đông quá thường xuyên để giữ nhiệt độ ổn định và ngăn chặn quá trình làm tan chảy thực phẩm.

7. Lưu ý đặc biệt cho một số loại thực phẩm

Khi bảo quản thực phẩm, đặc biệt là các sản phẩm có yêu cầu bảo quản đặc biệt, bạn cần tuân thủ đúng các hướng dẫn để đảm bảo chất lượng và an toàn, cụ thể: 

7.1. Thực phẩm tươi sống

Các loại thịt, cá, hải sản và rau củ cần được bảo quản đặc biệt để giữ được độ tươi ngon và an toàn. Thực phẩm nên được rửa sạch, đóng gói kín và bảo quản trong tủ lạnh hoặc tủ đông tùy thuộc vào thời gian sử dụng dự kiến. Việc này giúp ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn và giữ được giá trị dinh dưỡng.

7.2. Thực phẩm khô

Các loại hạt, ngũ cốc, và gia vị như tiêu, muối cũng cần được bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát. Để tránh ẩm mốc, hãy sử dụng hộp kín và không để gần các nguồn nhiệt.

7.3. Thực phẩm chế biến sẵn và đóng hộp

Các loại thực phẩm chế biến sẵn như nước sốt, thực phẩm đóng hộp cần được bảo quản theo hướng dẫn trên bao bì. Sau khi mở nắp, cần sử dụng trong thời gian ngắn hoặc chuyển sang hộp kín và bảo quản lạnh.

7.4. Sữa và các sản phẩm từ sữa

Sữa tươi và các sản phẩm từ sữa như sữa chua, phô mai, cần được bảo quản trong tủ lạnh ở nhiệt độ thích hợp. Sữa tươi cần được sử dụng trong vòng 3-5 ngày sau khi mở nắp, trong khi sữa chua có thể bảo quản lâu hơn nhưng cần chú ý đến hạn sử dụng để đảm bảo không bị hư hỏng.

7.5. Đường

Đường là một trong những nguyên liệu quen thuộc trong nhà bếp, nhưng nếu không được bảo quản kỹ lưỡng, đường rất dễ bị kiến, mối hoặc các loại côn trùng xâm nhập. Ngoài ra, đường còn có khả năng hấp thụ độ ẩm từ không khí, dẫn đến hiện tượng vón cục hoặc giảm chất lượng. Vì vậy, bạn nên lưu trữ đường trong hộp kín, đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và không để gần các thực phẩm có mùi mạnh.

Nếu bạn đang sử dụng Đường Biên Hòa Organic - một sản phẩm được sản xuất từ mía hữu cơ và hoàn toàn không sử dụng hóa chất hay công nghệ biến đổi gen - và băn khoăn về cách bảo quản để giữ được chất lượng tốt nhất, thì chỉ cần làm theo vài bước đơn giản. Hãy để sản phẩm ở nơi khô ráo, thoáng mát, đậy kín sau mỗi lần sử dụng để tránh ẩm hoặc côn trùng xâm nhập. Ngoài ra, đừng quên kiểm tra hạn sử dụng 3 năm kể từ ngày sản xuất để luôn yên tâm khi sử dụng.

Hình 9: Đường Biên Hoà Organic

7.6. Nước cốt dừa

Nước cốt dừa là nguyên liệu không thể thiếu trong nhiều món ăn Việt Nam, nhưng nó rất dễ bị hỏng nếu không được bảo quản đúng cách. Với hàm lượng dầu và chất béo cao, nước cốt dừa dễ ôi thiu khi tiếp xúc với nhiệt độ cao hoặc ánh nắng trực tiếp. 

Đặc biệt, với Nước cốt dừa Xim - MOM COOKS, bạn chỉ cần bảo quản sản phẩm ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh nhiệt độ cao và các chất oxy hóa để giữ nguyên hương vị tự nhiên mà không lo hư hỏng. Điều này có được nhờ công nghệ ép lạnh hiện đại từ dừa tươi Bến Tre, hoàn toàn không sử dụng chất bảo quản. Sau khi mở nắp, sản phẩm nên được bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh và sử dụng hết trong vòng 3 ngày. Nếu xuất hiện hiện tượng tách lớp hoặc đông đặc ở nhiệt độ dưới 25°C, bạn cũng không cần lo lắng vì chất lượng dinh dưỡng và hương vị vẫn được đảm bảo.

Hình 10: Nước cốt dừa Xim - MOM COOKS

Áp dụng đúng các nguyên tắc bảo quản thực phẩm là cách đơn giản nhưng hiệu quả để đảm bảo bữa ăn của bạn luôn chất lượng. Đồng hành cùng bạn trong việc giữ gìn giá trị dinh dưỡng và hương vị tự nhiên, các sản phẩm từ thương hiệu BHC mang đến giải pháp tiện lợi, an toàn và chất lượng cao. Lựa chọn BHC, bạn không chỉ bảo quản thực phẩm mà còn bảo vệ sức khỏe gia đình một cách toàn diện.

Xem thêm các cách bảo quản đồ ăn, thức uống khác:

1. Cách bảo quản nước cốt dừa giữ nguyên hương vị tươi ngon lâu dài

2. Cách bảo quản nước dừa đã bổ: Mẹo giữ chất điện giải và khoáng chất